De IJssel is onze kleinste grote rivier en voelt daarom intiemer aan dan die andere, ‘grote’ grote rivieren. In de Buitenwaarden bij Zwolle, op loopafstand van het station, kreeg de IJssel meer ruimte en wordt de natuur steeds gevarieerder én mooier. Wim Eikelboom hoopt dat ‘ie ook drinkbaar zal worden.
Foto’s: Ad Snelderwaard
Een rivierwandeling langs de IJssel vol verhalen, stilte en stromend leven
Samen met Wim Eikelboom loop ik over de oude, gietijzeren brug bij station Zwolle. We laten de stad achter ons en lopen richting de IJssel. Onderweg vertelt Wim over zijn passie voor de rivier en hoe hij enkele jaren geleden in contact kwam met ‘Drinkable Rivers’, de organisatie die is opgezet door de charismatische Li An Phoa. Wereldwijd wandelt ze wekenlang, soms maandenlang langs rivieren, van bron tot monding, en nodigt ze beleidsmakers uit om een stukje mee te lopen. Haar missie: het water zó schoon krijgen dat je het weer kan drinken. En vooral: beleidsmakers zover krijgen dat ze meehelpen om dit doel te bereiken. “In juni 2021 liepen we samen twaalf dagen langs de IJssel,” vertelt Wim als we de IJsseldijk bereiken. “Het mooie van Li An is dat ze het onderwerp zonder politieke lading weet te brengen. Daardoor krijgt ze iedereen mee. Boeren, bestuurders, bewoners, fabrikanten – werkelijk íedereen wil dat het IJsselwater schoner wordt.”
Koeien in de Buitenwaarden bij Zwolle: hoe schoon is de IJssel eigenlijk?
We slaan een graspad in door de uiterwaarden van de IJssel. Rechts van ons is een gegraven geul die in verbinding staat met de IJssel. Even verderop staat een groepje koeien, roodbonte en zwartbonte, pootje te baden. Doodgemoedereerd brengen ze hun koppen naar beneden en drinken het rivierwater. “Zo drinkbaar is het water dus al,” zeg ik terwijl we het tafereel gadeslaan. “Vergeleken bij enkele decennia geleden is het al veel beter,” zegt Wim. “Mensen die hier al 40 jaar wonen, vertelden me dat je vroeger zwart uit het water kwam als je ging zwemmen en dat je stonk naar chemische troep.”
Hij loopt over het strandje naar het water en laat het door zijn handen glijden. “Nu is het helder en kun je er prima in zwemmen. Maar er zit toch spul in dat je liever niet binnenkrijgt. Vooral twee dingen: medicijnresten, die we uitplassen en die lastig uit afvalwater te verwijderen zijn, en PFAS. Dat is een verzamelnaam voor duizenden soorten stofjes die aan producten worden toegevoegd om ons leven te veraangenamen. Het zit bijvoorbeeld in de randjes van jampotdeksels, die zorgen dat ze luchtdicht afsluiten. Het probleem is: we hebben het allemaal in ons lichaam en raken het niet meer kwijt.” “Hoe erg is dat?” vraag ik. “Dat weten we nog niet goed. Het hoopt zich op. De gevolgen worden misschien pas zichtbaar bij latere generaties.”
Nieuwsgierig naar de rest van dit artikel?
De Buitenwaarden bij Zwolle bruisen van leven – van fonteinkruid tot zeearenden. In het magazine ontdek je hoe schoon drinkwater hier ooit weer werkelijkheid kan worden. Dit artikel komt uit Toeractief 5 van 2025. Die editie staat vol met wandel- en fietsroutes, achtergrondverhalen en andere rubrieken. Dit artikel verder lezen? Toeractief 5-2025 is te koop in onze webshop.
Bekijk hier de opties voor een abonnement
