Eeuwenoud, mysterieus en nauwelijks aangeraakt door mensenhanden. Het Białowieża-oerbos op de grens van Polen en Belarus is het laatste overblijfsel van het woud dat ooit heel Europa bedekte. Denk je dat je weet hoe een bos eruitziet? Dan staat je hier een complete herdefinitie van ‘natuur’ te wachten. In dit oerbos stap je niet zomaar een groen gebied binnen, maar betreed je een levend ecosysteem dat al duizenden jaren zijn eigen gang gaat. Dit is geen wandeling, dit is een ontmoeting met de oorsprong van Europa.
Tekst: Fenna Leenders
Foto’s: Fenna Leenders
Welkom in puszcza: bos zoals het bedoeld is
“Ladies and gentlemen, welcome home”, ontvangt natuurgids João ons met een glimlach. “Wij zijn allemaal mensen van het bos, natuur die ooit heel Europa bedekte, van Portugal tot Rusland. We zien eruit zoals we eruit zien, omdat dit landschap ons gevormd heeft. In haar schaduwen groeiden we op.” Van dat landschap is nog maar een fractie over. Denk je dat je al heel wat bos hebt gezien? Think again. Zittend op een omgevallen boom stelt wolven- en natuurkenner Lukasz dat 90% van de mensen er nooit echt is geweest.
Je hebt wat men ‘bos’ noemt, waar we hier in Europa doorgaans doorheen wandelen, en je hebt puszcza: daadwerlijk bos, onaangetast zoals ze dat in zijn land nog hebben. ‘Landschap waar bomen op zijn neergezet’ versus een verfijnd ecosystem dat al duizenden jaren op de stroming van de natuur vaart. Dat eerste is wat de meeste mensen kennen. Het tweede is wat je in Polen nog vindt. Welcome to Białowieża.
Een reis door de tijd, ver voorbij de moderne wereld
Rijdend van Warschau naar dit stukje oernatuur is het is even net of we in Limburg zijn geland. De mistletoe hangt in de bomen en trekt aan ons voorbij. Onze zuidelijke provincie mag dan mooie natuur hebben, hier is het toch echt even een ander verhaal. Op de plek waar we naartoe rijden, ligt het oudste oerbos van Europa. Op de overgang van Polen naar Belarus vind je dit indrukwekkende stuk leven dat duizenden jaren voor Christus Europa al sierde. Sterker nog, het hele continent was ooit bedekt met dit bos. Toen uitgestrekt, inmiddels ingeperkt tot een klein eiland vergeleken met wat ooit was.
Op leven en dood: een ecosysteem zonder menselijk ingrijpen
We naderen poort en bos die volgens de van oorsprong Portugese João al voor vele verhalen en films als voorbeeld diende. Voor de toegangspoort tot Jurassic Park, bijvoorbeeld, maar ook Tolkiens pratende bomen zouden dankzij deze sprookjesachtige natuur in zijn boeken tot leven zijn gekomen. “Deze verhalen gaan over verloren raken in een totaal andere wereld. Precies zoals ook hier gebeurt”, verklaart hij.
Je bezoekt het beschermde bosgebied alleen nog met hem of een van de andere gidsen en in alle voorzichtigheid: van het pad af gaan of iets uit de natuur hier meenemen is ten strengste verboden. En niet zonder reden. João vertelt ons hoe bijzonder de levensstroom en het onaangeraakte in dit stukje Europa is. “Dit bos is tenminste 14.000 jaar oud, voor zover we weten uit bepaalde vondsten. Bos als dit is de hoogst ontwikkelde vorm van natuur: wat ontstaat als we deze plek op aarde volledig met rust laten.
Meer lezen over oerbos Białowieża?
Dit is slechts een klein voorproefje van het volledige verhaal over Białowieża. In de Toeractief Travel Special, lees je het complete artikel met uitgebreide verhalen en fotografie.
👉 Laat je meenemen naar het oudste oerbos van Europa en ontdek waarom deze plek je kijk op natuur voorgoed verandert.
In de Toeractief Travel Special zijn ook andere bijzondere artikelen om bij weg te dromen:
- Duurzame plekjes en andere tijden in Denemarken
- Treinen naar romantisch Boheems-Zwitserland
- Slowtravel in Karinthië
Toeractief Travel Special bewust op reis, is nu te koop in onze webshop. Bekijk hier de opties voor een abonnement
