Boswachter Mark Kras werkt in Nationaal Park Hollandse Duinen voor Staatsbosbeheer en blogt voor Toeractief. In deze blog vertelt hij over blessen (het markeren van bomen met een kleurstip) om zo een soortenrijker bos te maken.
Als de grutto de koning is van de weide dan is de kievit de koningin. In een weidevogelgebiedje in het Groene Hart broedt al jaren zo’n koningin. Op zich niets bijzonders; een kievit in een veenweidegebied. Ware het niet dat deze kievit dame een ring draagt. De witte ring met lettercombinatie AK kreeg ze in 2014, omgedaan door onderzoeker Benny Middendorp. Het onderzoek probeert te achterhalen of volwassen vogels weer terugkeren op hun broedplaats, hoe hun overlevingskansen zijn en waar ze buiten de broedtijd verblijven. Op het moment van vangen was deze kievit al volwassen en broedde ze al. Hoe oud ze was weten we dus niet maar kieviten kunnen flink oud worden. Gemiddeld zo’n zes á zeven jaar maar de oudste kievit in Europa was bijna 26 jaar, geringd in Nederland en overleden in Frankrijk.
Broeden en zwerven
De laatste zeven jaar komt de kievit met de witte ring met lettercombinatie AK in het broedseizoen steeds terug naar haar vaste plek. Waar ze buiten de broedtijd blijft weten we niet. Misschien trekt ze dan zoals veel van haar broeders en zusters mee met de vorstgrens. Steeds een stukje schuivend van noord naar zuid. Zodat je enerzijds de beschikking houdt over voedsel en anderzijds als eerste weer terug bent op je vast plek. Kieviten die ten noorden van ons land broeden, trekken naar ons land of nog zuidelijker als het vriest. Dat betekent dan wel een flink risico want onderweg kan het mis gaan. In Frankrijk schiet men nog steeds op kieviten (en op onze andere weidevogel, de scholekster) en als je aankomt moet je maar hopen dat je favoriete plek niet is ingepikt door een ander. Kievit dame Wit AK is altijd als één van de eersten weer terug in haar broedgebied.
Vertrouwde plek
‘Onze’ kievit lukt het al jaren om steeds weer op min of meer dezelfde vertrouwde plek terug te keren en daar te broeden. Door het onderzoek blijkt namelijk dat haar nest zich steeds in een cirkel van 150 meter bevindt. Het eerste nest mislukte dit jaar maar ze is aan een tweede nest begonnen met vier eieren. Dit weten we omdat vele nesten van de weidevogels in het onderzoeksgebied in de gaten worden gehouden met wildcamera’s. Uit de foto’s is veel informatie te halen, zonder dat er mensen in het veld zijn of dat de vogels er zelf last van hebben. Hieruit blijkt ook de plaatstrouw van soorten als scholekster en grutto, naast de kievit zijn dit ook soorten waar het helaas nog steeds slecht mee gaat in Nederland.
Succesvol broeden is een hele kunst
De voortekenen voor het grootkrijgen van de jongen zijn dit jaar gunstig. Hoewel het voorjaar koud en nat was en de weidevogels over het algemeen laat zijn begonnen met broeden, is er in tegenstelling tot vorige jaren voldoende aan insecten te eten juist door het vochtige voorjaar. Voorgaande jaren was de droogte funest omdat veel prooidieren onbereikbaar waren en het voor de weidevogels lastig was door de harde verdroogde grond te komen. De oer-Hollandse wisselvallige voorjaren zoals dit jaar zijn dus eigenlijk heel gunstig voor onze weidevogels. Gelukkig is het gebied waar Wit AK broedt een Staatsbosbeheer reservaat met greppels en hoge grondwaterstand en het gebied is verder omgeven door boeren die met veel passie werken aan weidevogelbescherming. Hierdoor is de situatie gunstiger dan in een gebied dat omsloten is door intensief bewerkt weiland waar in willekeurige volgorde:
- Geen prooien te vinden zijn voor roofdieren (weinig of geen muizen dan staan er voor roofdieren weidevogelpullen op het menu);
- Geen of nauwelijks insecten zijn en dus geen voedsel voor is jonge vogels;
- De waterstand te laag voor voldoende bodemleven en te hard om voedsel te zoeken;
- Er te vroeg en intensief gemaaid en bemest wordt (schadelijk voor eieren en dodelijk voor niet vlieg-vlugge dieren.
Kortom kievit Wit AK brengt haar jongen groot in een mooi soortenrijk gebied vol leven, gekoesterd door boeren, boswachters, vrijwilligers en onderzoekers. Dus een goede kans dat ze ook volgend jaar weer terugkeert.
Een beetje hulp kan de koningin wel gebruiken
Het Westeinde en omgeving is ook voor mensen een mooie plek om eens naartoe te fietsen en een heerlijk stuk weidekaas te kopen bij de vele lokale kaasboeren. Zo helpen we de lokale boeren aan extra inkomsten en kunnen zij met passie zorgen voor een mooi leefgebied voor de koning en de koningin van de Hollandse weide.
Wandel- en fietstips
Klik hier voor een fietsroute in de omgeving en hier voor als je meer van wandelen houdt.
Dit artikel is geschreven en tot stand gekomen met dank aan Benny Middendorp voor aanvullende informatie en zijn mooie werk in het Groene Hart.
Boswachter Mark Kras is op Twitter en Instagram te volgen als @boswachtermark en hij schrijft regelmatig blogs op www.boswachtersblog.nl en www.natuurfotografie.nl
